બે પગે ચાલવું એ જ મોટી વાત હતી

તમે આવ્યા:જીત્યા; અમને ગુલામ બનાવ્યા

પણ ઇતિહાસ આટલો સરળ તે કદી હોય ખરો?

તમે આવ્યા હશો અશ્વ પર કે લડ્યા હશો લોહથી

વિકાસના દરેક તબક્કે શું વેદના જ ભરી હતી?

અમને પૂછવા દો

અજાણ ભયાવહ ભૂતકાળને; જેનો વર્તમાન પણ એટલો જ ડરામણો છે.

શું મનુષ્ય દ્વારા મનુષ્યની ગુલામી નક્કી જ હતી?

અમે પણ એટલા જ ઉમળકાથી નાચ્યા હતા

પૂજા કરી હતી ગુઢ અર્થગર્ભ શીવલિંગની

જ્યાં પ્રશ્નો શરૂ થાય અંને તર્ક નિરૂત્તર બની જાય

એવા અગન્યાત પ્રદેશનો અમંને પણ ડર હતો.

કદાચ તમારો પરમક્રુપાળુ અમારા ઉપર પણ કરુણા વર્ષાવી શક્યો હોત

આપી શક્યો હોત અમને

એક નાનકી હોડી, આ માનવસર્જિત હોનારતમાંથી બચવા માટે

પરંતુ એના દરવાજા ખુલ્યા નહીં: જે અનિવાર્ય હતું.

અમે પિરામીડોના પાષાણ વચ્ચે પરસેવો પાડતાં જ રહ્યાં;

ભયભીત થતાં રહ્યાં દરિયાકિનારે નાંગરેલાં વહાણોથી,

છુટા પડતા રહ્યા માતા, ભાર્યા અને પ્રાણથી પ્યારા ભૂલકાંઓથી

વેચાતા રહ્યા એ પરદેશી પ્રદેશોમાં

જ્યાં લોહીના સંબંધો સહજ બન્યા, મનની સમાન ભૂમિકાના સ્પર્શ વિના.

અમારા આકાશમાં કદી મેઘધનુ ડોકાયાં નહીં.

વાદળોની અનંત હાર જોઇને દિલના તાર રણઝણ્યા નહીં.

વેદનાના ભાર નીચે ચંપાયેલી વાચાને કદી કવિના શબ્દો સ્ફૂર્યા નહીં,

સ્વર્ગના સુખની કલ્પના પર નહીં, એક માત્ર  જિજીવિષાના તાર પર જ

આયુષ્યની ગાંઠ  બંધાયેલી રહી.

શોષણ, અન્યાય, દમન, શબ્દોમાં કોને ગતાગમ હતી?

બે પગે ચાલવું એ જ મોટી વાત હતી.